Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’da 1535’te inşa edilen ve 1947’de yıktırılan Kalın Hacı Ali Camisi’nin kalıntıları ve haziresindeki mezarlar gün yüzüne çıkarılıyor.
Saraybosna’daki en eski camilerden biri olarak bilinen Kalın Hacı Ali Camisi, 1947 yılında Yugoslavya döneminde bilinmeyen bir sebeple yıktırıldı.
Klasik Osmanlı mimarisi usulünde 1535’te inşa edilen cami yıktırıldıktan sonra kalıntılar toprakla kapatıldı. Cami, mektep (Kur’an kursu) ve mezarlığın kalıntılarının olduğu alanda 2018 yılında başlatılan arkeolojik çalışmalara Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı da (TİKA) destek verdi.
Caminin kalıntılarının olduğu bölgenin, yapılan çalışmalar sonrasında arkeoloji parkı olarak açılması planlanıyor. Alanda, caminin yıkılmadan önceki durumunu gösteren görseller ve bilgiler de yer alacak.
Cami ve haziresinin bulunduğu alandaki arkeolojik çalışmaları sürdüren Bosna Hersek İslam Birliği Vakıflar İdaresi, bölgedeki çalışmaları yakın zamanda bitirmeyi hedefliyor.
Bosna Hersek İslam Birliği Vakıflar İdaresi Müdürü Senaid Zajimovic, AA muhabirine, yapının cami, mektep, şadırvan ve diğer binalarla birlikte 1947 yılına kadar ayakta kaldığını, yıktırılan cami alanının bir kısmına başka binaların inşa edildiğini söyledi.
Cami alanına yapılan binaların Yugoslavya Halk Ordusu için inşa edildiğini aktaran Zajimovic, subaylar ve ailelerinin buradaki binalarda ikamet ettiklerini belirtti.
Alanın korunması için çalışmalar yürüttüklerini dile getiren Zajimovic, cami ve mezarlık kalıntılarını düzenleyip ziyarete açmak istediklerini kaydetti.
Saraybosna’da Kalın Hacı Ali Camisi gibi yıktırılan başka yapıların da olduğunu belirten Zajimovic, “Saraybosna’da buna benzer birçok yapı var. Toplamda 30 yapı Osmanlı’nın bölgeden ayrılmasından sonra yıkılmış. Biz bu alanları yeniden canlandırmak, halka sunmak, zengin tarihimizi ve kültürümüzü halkımızla paylaşmak istiyoruz.” diye konuştu.
Çalışmaların ağustosta bitirilmesi hedefleniyor
Yıkılmadan önce bir yanı, şehrin içinden geçen Miljacka Nehri’ne bakan caminin kalıntılarının ortaya çıkarılması projesinde mimar Narcisa Basic Gakovic ve mimar Selva Karacevic Kapic ekibiyle birlikte görev yapıyor.
Söz konusu parkta Osmanlı dönemine ait yapıların temsil edileceğini aktaran Gakovic, “Projemizle ziyaretçilere Osmanlı döneminde yaşamanın nasıl bir his olduğunu yaşatmayı ve bu kutsal alanı tanıtmayı amaçlıyoruz. Çalışmalar, planımıza göre disiplinli bir şekilde ilerliyor.” dedi.
Saraybosna’da 20’den fazla Osmanlı camisi yıkıldı
Saraybosna’da 489 yıl önce inşa edilen Kalın Hacı Ali Camisi’nin dışında 20’den fazla Osmanlı camisinin yıkıldığı ya da yıktırıldığı biliniyor.
Mimari açıdan önem taşıyan 20’den fazla tarihi cami, Osmanlı Devleti’nin bölgeden ayrılmasından sonra hüküm süren Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve sonrasındaki Yugoslavya dönemlerinde farklı gerekçelerle yıkıldı.
Şehrin kimliğinin değiştiren yıkımlardan sonra camilerin arazilerine alışveriş merkezleri, binalar ya da oteller inşa edildi.
